TỪ HOÀI TẤN những ngày ở Huế

Cầu Trường Tiền (Huế) – Nguồn: panoramio

Như có chút mùa thu của năm

Khi đi trên đường bờ sông

Dấu tích buổi lễ hội đã tàn

Nhưng những chị bướm vàng vẫn khoe sắc

Trong ánh nắng cuối ngày

Có mùa thu không ở Huế

(hay chỉ là cơn hoang mộng yếu ớt của mấy ông già hoài cổ)

Những người năm ấy trên đường đi bộ Nguyễn Đình Chiểu

Chiếc áo dài sắc tím của những cô gái phố cổ

Đâu đó vẻ nhạt nhòa

Triều đại cũ đang được khơi dậy

Buồn

Như bao đời xưa

Buồn

Như sự bất lực của những ông vua đã khuất

Buồn

Như sự tàn lụi kéo dài qua tháng năm

Những ngày ở Huế không có đôi mắt em dõi theo

Bởi em đã qua đời từ ngày ấy

Ngôi nhà ở thượng thành không còn thấy bóng dáng ngồi trên chiếc xích đu

Vẻ xuân mọng thời con gái

Không có những ngày mùa đông sớm em phong phanh áo lụa đạp xe qua cầuTrường Tiền

Hẹn hò ở dốc Nam Giao

Trong ngôi nhà gỗ ấy

Mưa lất phất ngoài cửa sổ

Nơi chúng ta có những nụ hôn ngọt ngào

Ấm cả mùa đông dài xứ Huế

Em đã qua đời Huế đã qua đời

Buồn

Như thiên cổ

Những ngày ở Huế loanh quanh bờ sông

Một mình như vẫn thế

Mây mù với không gian đầy hơi nước

Những chiếc thuyền câu lẻ loi ven sông

Một dáng người lom khom trong quá khứ

Như nhớ như thương

Đền đài phế tích

Tôi trở về vào giữa mùa thu

Một chuyến về bình thường và lặng lẽ như bao kẻ

Khi máy bay đáp xuống Phú Bài

Có một nỗi ngậm ngùi không dưng

Bao nhiêu năm rồi

Bao nhiêu đổi thay rồi

Ôi bầu trời quê hương tôi vẫn trời xanh mây trắng

Chỉ có người tôi yêu

Đã không còn nữa

Những ngày ở Huế

Thường đi dọc bờ tường bên sông Hương

Như một người khách lạ

Hình như tôi đã ra đi từ năm đó

Nhiều năm sau trở về

Không có gì vui

Cũng chẳng viết nổi một bài thơ

Từ Hoài Tấn

Huế 16 – 20/9/2016

https://phamcaohoang.blogspot.com/2016/09/2484-tho-tu-hoai-tan-nhung-ngay-o-hue.html

Làn hơi lạ bên dòng sông Hương

Viêm Tịnh



viêm tịnh

                                                        Làn hơi lạ bên dòng sông Hương

Huế, miền cố đô cổ kính, thơ mộng và nhiều di sản văn hóa. Nhưng có những người viết không theo nét êm đềm xưa cũ của dòng sông Hương. Một trong những làn hơi lạ đó là Viêm Tịnh, người cùng thời, và là bạn hữu của nhiều cây bút nổi tiếng trong giai đoạn 1965-1975.

Viêm Tịnh tên thật là Võ Công Danh Ngọc. Thời trai trẻ anh đã trải qua nhiều năm lưu lạc xa xứ, nhưng sau sự cố 1975 lại trở về ở hẳn với cố đô.

Qua phỏng vấn của Cao Thoại Châu năm 2011, Viêm Tịnh cho biết hồi thuở nhỏ, anh bắt đầu làm thơ từ sự rủ rê của Trần Dzạ Lữ. Nhà anh có một sạp báo ở ngay làng Vỹ Dạ. Trần Dzạ Lữ hồi đó đứng chủ trương tờ báo văn nghệ viết tay và in rô-nê-ô đặt tên Mây Ngàn. Lữ hàng ngày tới sạp báo để…coi cọp, đã rủ bạn Võ Công Danh Ngọc chơi…làm thơ. Khi đi vào sáng tác, anh đã sớm thành danh, trước tiên với những người trong cuộc.

Viêm Tịnh in bài thơ đầu tiên trên tạp chí Văn Học vào năm 1965. Anh còn viết cả truyện ngắn, nhưng thơ anh từ lúc đầu đã mang một phong vị riêng. Nó không nhiều chất “Huế truyền thống”, mà nặng ưu tư, từ cách ngắt câu, chọn nhịp. Anh nói chỉ viết ra tự nhiên theo suy nghĩ rất thực của mình, không hề biết tới vần điệu, niêm luật gì cả.

Viêm Tịnh

Của một thời

  (Gửi H.Hải)

những bậc thang đưa ta về
có em ở bên ta
hơi ấm sưởi mùa xuân lạnh giá
chỉ còn em
bên bờ Vĩ Dạ thuở ấu thơ
trong khu vườn người bạn thời đi học
ta ngồi quạnh hiu
nghiệm ra mình đang sống

rồi cũng phải ra đi
một ngày sẽ đến
những con đường nhỏ
đất và những viên sỏi
lạo xạo dưới bàn chân trần rất thật

những người phụ nữ bên đời
chỉ riêng em cho ta hơi ấm
cho ta hương nồng
mùa đông của lẻ loi
không thể rời

ta đã về căn phòng không em
bên dòng sông biếc màu phỉ thúy
lòng buồn như trời chớm hoàng hôn 

Viêm Tịnh đăng thơ rất ít nên không có tên “vang dội” như những bạn cầm bút cùng lứa. Mãi đến năm 2007, anh mới có tập thơ in chung cùng Nguyễn Miên Thảo, Lê Ngọc Thuận, Từ Hoài Tấn. Đến tháng 6-2014, tủ sách Thư Ấn quán ở Hoa Kỳ đã tập hợp, xuất bản cho anh tập đầu tay: Thơ Viêm Tịnh, như một khẳng định về một nét riêng trong dòng chảy 20 năm Văn học miền Nam.

Theo bài phỏng vấn được in trong tập thơ, Viêm Tịnh kể rằng năm 1977, sau thời gian đi “học tập cải tạo” về, anh kiếm được một chân đãi sạn thuê trên dòng sông Hương. Chiếc phà nối bằng những thùng phuy chở công nhân đi hành nghề. Một bữa, cô gái làm chung với anh khoe một nắm tiền cổ bằng kim loại vừa mót được dưới đáy sông. Đám thợ đang hứng khởi săm soi mớ tiền đồng, thì bất ngờ một cơn lũ mạnh xô qua chiếc phà, cuốn cô gái xuống dòng nước trôi.

Phải trưa ngày sau, người dân mới tìm ra được xác cô thợ ấy. Viêm Tịnh tức tốc xin nghỉ việc ngay. Từ đó anh lặng lẽ mang theo nỗi ngậm ngùi trong lòng. Có khi nó hiện ngầm trên nhiều dòng thơ anh làm tản mác đó đây.

                             Bạch thủy

Em theo gió bay về nơi có cát

Cát cuộn chân em và biển giữ em

Ta xa quá chốn đèo heo hút gió

Biết ngày nào hết đêm trắng vì em.

Thơ Viêm Tịnh như hơi thở tự nhiên của anh, không màu mè triết lý. Nhưng người đọc vẫn thấy màu siêu thực của những con đường nội thành, của cảnh hoàng cung vắng lặng. Cao Thoại Châu còn cho là anh có hơi thở  ‘‘tân hình thức’’. Nhưng có lẽ đa phần các thi sĩ đều không màng sự phân định về thể loại. Họ chỉ nói bằng giọng tự nhiên, nhi nhiên của mình, mà ra thơ.

Không dễ ai cũng có được điều đó. Về sau tôi mới được biết thêm, rằng Viêm Tịnh còn có cả người anh trai ở nước ngoài, và cô cháu gái ruột ở Hà Nội, cả hai cũng theo nghiệp văn chương và đều nổi tiếng.  Thì ra,  cho dù đã có « gien », nhưng nếu không có niềm đam mê, không thường xuyên « tắm » trong hơi thở thi ca thì không dễ gì làm ra được những bài thơ hay.

ĐÊM 30 Ở ĐỒI THIÊN AN

                                 (với Cao Huy Khanh - Trần Lượng)

Đêm bỗng nhiên lửng lơ một nỗi nhớ

những tiếng thầm thì

thổi ngọn lá thông reo

bên triền đồi mượt mà sương giá Thiên An

chập chờn những gọi mời mộng ảo

Em không để lại gì hơn bước đi rộn rã

nụ hôn tuyệt vời

đêm đang sâu

đêm ba mươi choáng ngợp qua mỗi gốc thông già

em quấn quýt mười ngón tay

hồng nhuận

Và thế thôi, khởi từ nhúm lửa nhỏ

cháy bùng lên óng ánh một làn da

soi bóng em, hằn vết nỗi đoạn đời

trần gian ơi,

điều không thể thả rơi vào quên lãng

Với chiếc que diêm

đốt vội điếu thuốc

sao mà,

lại,

phải sang xuân rồi.

TUYẾT PHAI

Ta gọi em từ bờ Bắc

xuống bờ Đông Nam xa lắc

một âm ba từ viên đá tuổi thơ qua hồ sen Vỹ Dạ

mùa thu, mùa thu trơ lạnh miền yêu

một bóng tà dương phủ mầm bạch liên hạ xế

Hạ huyền, hạ huyền nụ sơ khai

hoa chớm bình minh trắng chớp đời

yêu dấu xa qua, xa qua

Đông xế

đại đoá màu vàng phai

hộ thành gió chướng thổi tình cuồn cuộn

trái tim nhói mầm ghen tuông

Xuân về bên em,

dòng sông lững lờ

nghìn cánh hoa nở sáng màu hoàng ngự

em tươi như đào hồng, không giá rét

Chợt có nhau

tỉnh lặng

giữa đêm xuân.

Khung cảnh vẫn là khung cảnh Huế, “khí hậu” trong bài thơ nghe đâu vẫn phảng phất tiếng chuông từ ngôi chùa cổ, với âm vang của “dòng sông lững lờ”. Nhưng hình như người đọc đã nghe thấy đâu đó một thành phố Huế như đang chuyển động theo những nhịp bước của thời đại. Của thế giới văn minh với những khách lữ hành mang dáng vẻ “Tây ba lô” ghé vào các đền đài phế tích. Dòng thơ của Viêm Tịnh đang rất “hôm nay”.

Xin được mở ngoặc nói thêm là bước vào thập ký thứ 2 của thế kỷ thứ XXI, cố đô Huế với Tạp chí Sông Hương đang là nơi tập trung giới thiệu để “tiếp nhận và sáng tạo” dòng thơ “Tân hình thức Việt”. Nhưng cả trên các tạp chí cũng như các tập tiểu luận nghiên cứu “chính thống” đã “công bố” về dòng thơ “mới” này (cả trên bản in giấy hoặc điện tử), không ai “thèm nhắc” đến tên tuổi một thi sĩ đã tiếp cận với nó rất tự nhiên, từ khá lâu

(Trích bản thảo Vén Mây-tập tản văn thứ 3 của V.CH.C

về các nhà thơ Miền Nam trước 1975)


Võ Chân Cửu
(tác giả gởi)

Từ Blog PHẠM CAO HOÀNG

T   H   Ơ

TỪ HOÀI TẤN

Chân dung Từ Hoài Tấn

Ảnh PCH – Sài Gòn, September 7, 2016

Một buổi chiều ra khu ngoại ô

Những ngày gió ngược qua cánh đồng

Khu vực nóng và ran những tiếng chuông cấp độ ba

Làn sóng người trôi như con nước

Ngoại ô

Ở bên ngoài cuộc sống khác

Sinh hoạt khác

Đó cũng là một cuộc sống bình thường

Trong một xã hội bình thường

Cái ác và điều thiện pha trộn lẫn vào nhau

Không phân biệt

Đây khu ngoại ô

Đàn bà và đàn ông cùng một bộ đồng phục

Thật dễ chịu khi được hướng dẫn không nên suy nghĩ mông lung ngoài công việc và ngày lương mỗi nửa tháng

Ngày từng ngày

Quay như con vụ

Không ngưng nghỉ

Em hãy cho tôi một chút tình cảm được không

Như 10 phút nghỉ giữa giờ ca kíp

Chút tình cảm không để làm gì

Đem về nhà treo giàn bếp

Trốn khỏi không gian ngột ngạt của nội đô

Tinh giản cuộc đời như ngọn gió chiều nay lướt qua

Hồi âm quen của quá khứ

Trên con đường dẫn ta ra khỏi sự thân thuộc nhàm chán từng ngày

Lớp son môi nhợt nhạt của tình yêu

Hay sự lừa đảo êm ái ru ngủ của ước ao giả tạo

Trên con đường này ra khu ngoại ô

Hít và thở sự trong lành của không gian mới

Trong tình cờ nào đó của một ngày

Sự tự do bay bổng

Đó là một buổi chiều trong cuộc đời của một người bề bộn mưu sinh

Đã biến cái khó tin thành sự thật

Bữa tiệc ngắn trong một buổi chiều ở căn nhà cũ

Tháng mười hai loanh quanh với nhịp điệu cũ

Ngày lòng vòng đêm lòng vòng

Qua khu phố gãy từng khúc nhà

Những cánh cửa xiêu vẹp núp sau bức tường xây dang dở

Căn nhà cũ đấy

Căn nhà thuê những năm chín mươi thế kỷ trước

Những căn nhà chỉ mười lăm mét vuông

Năm sáu người chia nhau ở

Cho tròn một vòng đời

Chiều nay, bạn cũ, bên chiếc xe ôm nuôi sống gia đình bạn

Thăm bạn

Mời bạn gói thuốc (vì ta nay đã bỏ thuốc)

Mời bạn ly bia (ta nay cũng bỏ bia)

Nhưng không nhạt nhẽo vì để bạn uống một mình

Những thứ ấy không quan trọng

Bằng buổi chiều ta gặp bạn

Và bữa tiệc ngắn

Nhiều chuyện để nói

Không bao giờ hết

Nhưng bạn phải trở về đời sống thực của bạn – có người gọi bạn đi xe ôm

Tạm biệt bạn

Ta cũng trở về cuốc sống của ta

Lòng vòng loanh quanh ngày và tháng

Tạm biệt căn nhà cũ đấy

Những năm không hề quên

Ta đã ra đi và bạn ta còn ở lại

Bao giờ ra khỏi  -  một ngày mai

Mưa cuối năm và cuộc hò hẹn của ly biệt

Những giọt đều rả rich như đếm thời gian trôi dần đến những ngày cuối một năm

Bão và áp thấp ngoài bờ xa

Chiều lưng dần tia nắng yếu

Niềm vui cạn những mong chờ

Khi người từ đất nước bên kia bờ đại dương

Về gặp lại trong thoáng chốc

Về nhắc lại thời xưa ngôi nhà trên kinh rạch đầy ắp kỷ niệm

Về nhớ lại bài hát trong một đêm muộn màng không lời

Về như áng mây bay ngàn đời không bao giờ dừng lại

Về ngậm ngùi rồi một ngày xa biệt yên vui cuộc sống mỗi người một không gian khác

Về thắp lại hồi tưởng trong những ngày sắp tới

Buổi sáng xám

Góc nhỏ quán

Tách trà vàng

Nhìn nhau

Đôi mắt cũ

Bài hát của một thời nghe thoảng như xa

Khúc đàn màu bạc như mái tóc

Những đóa hoa đang chờ một mùa mới tinh khôi đang tới

Nỗi mong chờ gặp lại em rộn nhịp những bước chân đến nơi hò hẹn

Nhiều năm qua cùng với nỗi truân chuyên của cuộc sống đã phai dần những nồng nàn tình thơ trẻ xuân xanh

Hạnh phúc của mỗi người cũng như viên đá cuội được mang về từ mặt trăng

Không khác gì viên thiên thạch phiêu lạc trong vũ trụ

Nhìn nhau bằng đôi mắt ấy không thay đổi được sự thật là chúng ta chỉ còn cách trở lại thế giới với một cuộc đời khác

Mới cùng được bên nhau

Khởi đầu lại cuộc tình dở dang của ngày trước

 Mưa ngoài kia trời cuối năm

Tôi cùng em

Cuộc hò hẹn của ly biệt

Sông nước miền Tây

những buổi chiều chèo xuồng qua rạch Cần Giè

đi tắt ra sông Vàm Cỏ

bìm bịp kêu bên sông

con nước lớn

xuôi về vùng ánh sáng xa kia

nơi đô hội

xuồng nặng những bó bàng

với niềm hy vọng

sự bươi chải của sinh kế

mười lăm năm sống với cây cỏ bưng biền

yêu những loài hoa dại

trong những ngày miệt mài nhổ những cọng bàng no tròn ở vùng trũng nước

miếng ăn từ những giọt mồ hôi

từ những vắt cơm giữa trưa vội vã trên gò đất nổi mùa nước ngập

người vợ đồng quê tối sớm nụ cười cam phận

người vợ hiền như củ khoai

đám con nhỏ lớn dần như cây cỏ

năm tháng vui đùa cơm gạo đầy vơi

nghĩ đến cuộc đời như đám rừng tràm tự nhiên sau nhà không ai vạch đường mở lối

sống từng ngày như loài chim thiên di

luôn luôn chuẩn bị dời tổ trú ẩn

ba bốn ngày có một chuyến ghe xuôi về đất giồng

mang đầy sản vật của đồng nội

băng qua sông

nương theo sóng xô bờ

vào bến chợ

tóc râu ta dài và buồn như sông nước mặt trời chiều

bên bến đò chờ con nước

lại về rồi lại đi

mỗi tháng năm lần bảy lượt

những đêm trăng tròn trên sông

hay những khuya neo ghe cùng trăng khuyết

bình minh xa lạ những nẻo đời

khúc hát trầm cho tương lai

nghẹn lời trong cổ

năm năm ngụp lặn trên dòng kinh Xáng thẳng tắp xuyên qua thôn ấp của vùng khai hoang

nơi giao tranh xưa còn lại những hố bom sâu nay là giếng nước ngọt

những căn nhà lá mới neo đậu bao nhiêu cuộc đời

mở một đời sống khác

gia đình thân yêu ở miền Trung xa xôi

nhiều năm qua không còn tin tức

lời kể lại ngày xưa thương nhớ thuở thiếu thời đã mất dần cùng quá khứ

và tuổi trẻ đã đem cho

anh em ơi uống bữa rượu này

bưng biền say sóng nước kênh xanh

những ngày tôi thơ dại cùng cỏ lau

là những ngày tôi chất ngất tuyệt vọng

tìm ra sông lớn băng qua rạch gần

chiếc xuồng trôi cùng nỗi tự do

thênh thang vùng sông nước

tôi vừa ra khỏi cuộc xoay vần

tìm niềm cô đơn vui cùng lau lách

tôi sống xa cách những ngày tháng vết hằn đau quá vãng

thời tuổi trẻ sương mù

cùng em bơi trong bể cạn

tôi sống đùa vui sông nước miền Tây

kỷ niệm ghi dấu cùng năm tháng

khi bước qua cuộc đời này

sẽ còn ai để kể lại

mười lăm năm chìm đắm ở miền Tây

(Tưởng nhớ và gởi lại những năm tháng sống ở vùng bưng biền Đức Huệ biên giới Campuchia)

Bản tình ca khi xa cách

Gởi NT và Huế

Ai còn nhớ ánh mắt xanh trong

Chiều quyến luyến

Bữa rượu tiễn đưa người

Trong ngày lạnh mùa đông xứ sở

Người về hay người ra đi

Mây trắng còn bay trên trời xám

Như tình yêu ta

Cũng có khi nhuốm màu ảm đạm

Màu sắc của cuộc chia ly

Cũng có khi là dấu hiệu báo trước của niềm vui tái ngộ

Không hẹn về một điều gì chắc chắn ví dụ tình yêu chúng ta

Cũng có khi đó là cuộc sống

Ai còn nhớ chút hơi ấm ở bàn tay

Nụ cười trước ngõ

Dáng hình em cô gái nhỏ

Xinh như cây tường vi

Hoa nở mùa xuân nụ chào mừng anh đến

Tình sử như muôn đời

Mộng tràn lan giấc ngủ

Mơ về em khi vắng từng phút giây không gặp

Rộn rã lòng của buổi hẹn đầu tiên

Bao giờ cũng là buổi hẹn đầu tiên

Ai còn nhớ lời thì thầm ngọt ngào êm như gió

Trong những lần qua khoảng cách của không gian

Trong những lần qua đường dây nối lại

Em xa nhưng bước tình gần

Quanh tròn ngày tháng

Bên ta chưa hết mong chờ

Mở lời yêu đằm thắm

Ai còn nhớ con dốc mùa đông năm ấy ở cố đô

Em tìm ta trên gác vắng

Dỹ vãng đi qua ngoài cửa song thưa

Quên đi mùa Xuân năm ấy mẹ ta đã ra đi

Em mặc áo dài lụa màu đen buồn chia ngày tang khó

Trong tình em niềm yêu đời của lần sống lại

Cùng em cuộc sống tỏa hương

Cùng em ấm áp của tình nồng

Cùng em lại vui mùa xuân mới

Như chưa được một lần nào vui như thế

Ai còn nhớ như một lần được nhớ

Ngày ta yêu nhau như những người đã từng yêu nhau

Ngày ta yêu nhau như những người được yêu nhau

(Sài Gòn 01/2013)

Xa Huế

Nếu không có ngày lưu lac

Sao ta mong một chuyến về

Cầm tay người nghe đã khác

Màu da rám nắng chân quê

Ngày vui xa chung rượu nhạt

Những năm hương lửa ấm nồng

Đời ta áng mây phiêu bạt

Buồn dài những núi cùng sông

Thương ai mơ ngày mai ấy

Ngày mai ấy của sử xanh

Lời yêu thơm lừng ngầy ngậy

Hương hoa những lá cùng cành

Đã về làm khách chốn cũ

Bồi hồi âm vọng ngày xưa

Người chờ ta nơi cửa Phủ

Gầy hao dáng của ngày xưa

Xa Huế sầu ta đất khách

Trà vơi sớm tối cuộc đời

Xuồng ghe một vùng lau lách

Muôn trùng tiếng gọi ngàn khơi

Mưa nắng miền Nam có lẽ

Buồn vui với gió sông hồ

Hẹn người lời nghe như khẽ

Vang âm qua mấy núi đồi

Xa Huế nhiều năm rồi nhé

Từ khi tạm biệt thời xuân

Bến đâu là bờ tắp ghé

Nơi đâu là chốn nương thân

Ta đi dễ nào quên được

Huế của lòng ta Huế tự ngàn xưa

Xa người sao tình ta quên được

Yêu của ngày xưa Em ấy ơi

TỪ HOÀI TẤN

https://phamcaohoang.blogspot.com/2016/09/2460-tu-hoai-tan-5-bai-tho.html