VIỆC GÌ LÀM RỒI LÀ XONG

Thiền sư Ajahn Brahm

 

Mùa mưa ở Thái Lan là từ tháng 7 cho đến tháng 10. Trong thời gian này, các vị tu sĩ ngừng đi du phương, gác qua mọi việc để chuyên chú vào việc học tập và hành thiền. Quãng thời gian ấy được gọi là Vassa, An cư mùa mưa.

Cách đây một vài năm ở miền Nam Thái Lan, một vị viện chủ đang xây dựng một ngôi điện mới trong tu viện ở trong rừng. Khi mùa An cư đến ngài ngưng công trình và cho thợ thuyền nghỉ việc. Đây là lúc để tu viện có được sự yên tĩnh.

Vài hôm sau có một vị khách đến nhìn thấy ngôi điện đang xây dựng dang dở, ông ta hỏi thầy viện chủ khi nào ngôi điện mới xong. Vị sư già đáp: “Xong rồi.”

Vị khách ngạc nhiên hỏi, “Thưa thầy, thầy nói thế nghĩa là sao? Ngôi điện chưa có mái. Cũng chưa có cửa lớn, cửa sổ gì cả. Gỗ và xi măng còn để ngổn ngang. Thầy định để như vậy luôn hay sao? Vì sao thầy nói là đã xong?”

Vị sư già mỉm cười và đáp một cách từ tốn, “Việc gì làm rồi là xong,” và cáo từ vị khách để đi ngồi thiền.

Đó là cách duy nhất để có được mùa an cư hay mùa yên tĩnh. Còn không thì công việc của chúng ta không bao giờ xong.

Kẻ ngốc làm sao có được tâm bình yên 

Một hôm, vào tối thứ sáu tôi kể câu chuyện trên cho một số thính giả ở Perth. Ngày chủ nhật kế có một vị phụ huynh đến tìm tôi với thái độ giận dữ. Trước đó vị khách này có đi nghe giảng cùng với đứa con trai. Chiều hôm qua thứ bảy, đứa con muốn đi chơi với bạn. Người cha hỏi, “Con đã làm xong bài tập ở nhà chưa?” Đứa con trai đáp, “Tối hôm qua ở tu viện thầy Brahm dạy chúng ta là việc nào làm rồi là xong. Con đi nghe ba!”

Tuần sau tôi lại kể một câu chuyện khác.

Hầu hết mọi người ở Úc đều có một khu vườn, nhưng chỉ một ít người biết làm sao có được sự yên tĩnh trong khu vườn của mình. Vì thế cho nên tôi khuyến khích những người có vườn  nuôi dưỡng vẻ đẹp của nó bằng cách chăm sóc nó đôi chút và nuôi dưỡng tâm trí mình bằng cách ngồi thật yên trong vườn, thưởng thức quà tặng của thiên nhiên.

Người làm vườn thứ nhất nghĩ rằng đây là một ý tưởng hay. Thế rồi anh ta quyết định làm một ít việc lặt vặt trước rồi nghỉ ngơi sau. Vì thật ra thì bãi cỏ cũng cần phải cắt, hoa cần phải tưới nước, lá cần được cào cho sạch, các bụi cây cần phải tỉa, rồi thì lối đi cần phải quét. . . Dĩ nhiên những việc gọi là lặt vặt này chiếm hết thời gian rảnh rỗi của vị này mà công việc cũng chưa xong. Vì vậy vị này chẳng bao giờ có được một phút giây bình yên nào (Quí vị có để ý rằng trong nền văn hóa phương tây, người được “yên nghỉ” [rest in peace] chỉ có ở nghĩa trang?)

Người làm vườn thứ hai nghĩ rằng mình phải thông minh hơn người thứ nhất. Anh ta dẹp bỏ tất cả các thứ cào cuốc, bình tưới, và ngồi trong vườn duỗi chân ra và lấy báo đọc – có lẽ đó là tờ báo có hình ảnh thiên nhiên rất đẹp. Nhưng mà đó là thưởng thức tờ báo, chứ không phải thưởng thức sự yên tĩnh trong khu vườn.

Người làm vườn thứ ba dẹp bỏ tất cả đồ nghề làm vườn, mọi thứ báo chí, sách vở, radio và ngồi xuống trong không khí yên tĩnh của khu vườn – trong khoảng hai giây! Rồi anh ta bắt đầu nghĩ: “ A, cần phải cắt cỏ đây. Mấy cái bụi kia phải xén bớt. Còn mấy cây hoa kia nếu không tưới thì sẽ héo mất. Cái góc kia mà trồng một cây hoa ngọc anh thì chắc là đẹp lắm. Ừ, đằng trước cây hoa phải có một cái lỗ cho chim tắm nữa. Cây ngọc anh có thể xin ở vườn ươm . . .” Đó là thưởng thức việc suy nghĩ và lập kế hoạch. Và cũng chẳng có sự bình yên trong tâm trí.

Còn người làm vườn thứ tư thì suy nghĩ, “ Mình làm việc đã khá nhiều rồi, bây giờ đến lúc thưởng thức hoa trái mà mình đã bỏ sức vun trồng, lắng lòng để được bình yên đôi chút. Ừ, phải cắt cỏ, cào lá, cũng còn nhiều việc, nhưng mà thôi, gác qua một bên cái đã.” Bằng cách này chúng ta có được thời gian thưởng thức khu vườn mặc dù nó chưa phải là hoàn hảo.

Người làm vườn khôn ngoan thưởng thức mười lăm phút yên tĩnh trong sự bất toàn tuyệt diệu của thiên nhiên, không nghĩ suy, không lập kế hoạch, không cảm thấy tội lỗi. Tất cả chúng ta đều xứng đáng được thoát ra khỏi sự náo động và nghỉ ngơi, còn một số người khác cũng xứng đáng được nghỉ ngơi khi không có chúng ta quanh quẩn bên cạnh họ. Rồi sau khi có được mười lăm phút thảnh thơi quí giá chúng ta sẽ tiếp tục các nghĩa vụ khác trong khu vườn.

Khi chúng ta đã hiểu được làm thế nào để tìm sự bình yên trong khu vườn của mình chúng ta sẽ biết cách tìm được sự bình yên bất cứ khi nào, bất cứ ở đâu. Nhất là chúng ta sẽ biết cách tìm được sự bình yên trong khu vườn tâm của chúng ta, mặc dầu đôi khi chúng ta thấy nó là một mớ hỗn độn, và có rất nhiều việc cần phải làm.

Trần Ngọc Bảo

dịch từ Who Ordered This Truckload of Dung? của Thiền sư Ajahn Brahm